Tarih, cesur komutanların akıl almaz planlarıyla doludur, ancak çok azı Fatih Sultan Mehmet'in donanmasını karadan yürüterek Haliç'e indirmesi kadar cüretkar ve efsanevidir. Bu olay, sadece bir askeri taktik değil, aynı zamanda insan iradesinin, mühendislik zekasının ve stratejik dehanın fizik kurallarına meydan okuyuşudur. Kuşatmanın kilitlendiği, Haliç'e gerilen devasa zincirin aşılamadığı ve umutların tükenmeye başladığı bir anda Fatih, kimsenin hayal bile edemeyeceği bir çözüm bulmuştu. Düşmanları denizden yol vermiyorsa, o da gemilerini karadan, dağların ve tepelerin üzerinden yürütecekti. Bu plan o kadar inanılmazdı ki, gerçekleştiğinde Bizanslılar bunun bir mucize veya bir sihirbazlık olduğuna inanmıştı. Peki, bu akıl almaz operasyon nasıl başarıldı? Bir gecede onlarca gemi, ormanların ve tepelerin üzerinden nasıl kaydırılarak Haliç'in sularına indirildi? Bu yazı, tarihin en cüretkar planının anatomisini adım adım inceleyecektir.
Fatih'in bu dahiyane planını anlamak için önce onu bu plana mecbur bırakan çıkmazı anlamak gerekir. Kuşatma, Haliç meselesi yüzünden bir noktada kilitlenme tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştı.
Haliç (Altın Boynuz), Konstantinopolis'in en zayıf surlarının bulunduğu bölgeydi. Kara surları gibi devasa ve katmanlı olmayan bu surlar, denizden yapılacak bir saldırıya karşı daha savunmasızdı. Fatih, donanmasını Haliç'e sokarak şehri en zayıf noktasından vurmayı hedefliyordu. Ancak Bizanslılar da bu zayıflığın farkındaydı ve Haliç'in girişini, Sarayburnu ile Galata arasında devasa demir halkalardan oluşan bir zincirle kapatmışlardı.
Osmanlı donanması, bu zinciri kırmak veya üzerinden atlamak için defalarca girişimde bulundu ancak başarılı olamadı. En büyük darbe ise 20 Nisan 1453'te yaşandı. Ceneviz'den gelen üç yardım gemisi ve bir Bizans nakliye gemisi, tüm Osmanlı donanmasının çabasına rağmen ablukayı yararak zincirin arkasına, Haliç'e girmeyi başardı. Bu olay, Osmanlı ordugahında büyük bir moral bozukluğuna neden oldu. Kuşatmanın başarısız olacağına dair sesler yükselmeye başladı. Fatih için artık geleneksel yöntemlerin işe yaramadığı ve radikal bir çözüm gerektiği açıktı.
Tarihin en büyük liderleri, en büyük kriz anlarında en parlak çözümleri üretenlerdir. Fatih'in çözümü, sorunu çözmek yerine sorunun etrafından dolaşmaktı.
Fatih, Haliç'e denizden girilemiyorsa, karadan girilebileceği fikrini ortaya attı. Bu fikir, daha önce tarihte küçük çaplı örnekleri (Venedikliler tarafından) görülmüş olsa da, bu ölçekte hiç denenmemişti. Plan basitti ama cüretkardı: Donanmaya ait yaklaşık 70 kadar küçük ve orta boy gemi (kadırga), Tophane'den başlayarak o zamanki adıyla Pera (bugünkü Beyoğlu) sırtlarındaki tepeler ve ormanlık arazi aşılarak Kasımpaşa'da Haliç'e indirilecekti.
Operasyon, 21 Nisan'ı 22 Nisan'a bağlayan gece, inanılmaz bir gizlilik ve insanüstü bir çabayla gerçekleştirildi.
22 Nisan sabahı, Bizanslılar Haliç'in sularında demirlemiş 70'e yakın Osmanlı gemisini ve yelkenlerini gördüklerinde gözlerine inanamadılar. Yaşadıkları şok ve dehşet tarif edilemezdi. Bunun ancak ilahi bir müdahale veya şeytani bir büyü ile mümkün olabileceğini düşündüler. Bu olayın sonuçları yıkıcı oldu:
Özetle, gemilerin karadan yürütülmesi, Fatih Sultan Mehmet'in askeri dehasının en parlak anıdır. Bu olay, onun konvansiyonel düşünce kalıplarıyla sınırlı olmadığını, en zorlu problemler karşısında bile yaratıcı ve cüretkar çözümler üretebildiğini gösterir. Bir gecede dağları aşan o gemiler, sadece Haliç'e değil, aynı zamanda Konstantinopolis'in kalbine de inmiş ve fethin kapısını sonuna kadar aralamıştır. Bu, bir padişahın rüyasının, bir ordunun insanüstü çabasının ve bir dehanın sarsılmaz iradesinin ölümsüz destanıdır.
YUKARI ÇIK
